Voor het vergroten van de veiligheid in de industrie wordt het van cruciaal belang geacht dat (petro)chemische bedrijven werken met betrouwbare ketenpartners. Daarom is onderzocht of een industrie-breed meldpunt i.c.m. een veiligheidscollege voor de (petro)chemische industrie kan bijdragen aan de veiligheid van de (petro)chemische keten. Dankzij dit meldpunt kan er een mogelijkheid komen om melding te doen van onveilige situaties, hetgeen het vertrouwen in de keten en het zelfreinigend vermogen van de sector kan vergroten.
Aanleiding
Het idee voor een industrie-breed meldpunt is eind 2017 ontstaan in een werkgroep binnen de Stichting Veiligheid Voorop die zich richtte op het vergroten van ketenverantwoordelijkheid. De werkgroep was opgericht na oproepen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat tot nadere invulling van de ketenverantwoordelijkheid door de (petro)chemische industrie. Eind 2019 besloot het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een subsidie toe te kennen aan het VHCP om nader onderzoek te doen naar de opzet van zo’n meldpunt en het draagvlak daarvoor.
Onderzoek
De (petro)chemische industrie werkt met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen en kent toeleveringsketens met complexe onderlinge relaties. Dat maakt het belangrijk dat chemiebedrijven werken met betrouwbare ketenpartners. Steeds vaker kijken chemiebedrijven daarom voorbij hun eigen poorten naar de veiligheidsprestaties van hun ketenpartners, te weten: hun aannemers en de bedrijven in de keten van wie zij de stoffen ontvangen, aan wie zij ze leveren of met wie zij werken. Zo wordt de veiligheid van de (petro)chemische industrie verder vergroot. Door de Onderzoeksraad voor Veiligheid, de politiek en in toenemende mate de maatschappij, wordt verwacht dat bedrijven in de (petro)chemische industrie actief invulling geven aan hun ketenverantwoordelijkheid. In dit rapport is onderzocht of de ketenverantwoordelijkheid verder kan worden gestimuleerd door het instellen van een industrie-breed meldpunt in combinatie met een veiligheidscollege. Er is onder andere gekeken naar de wenselijkheid, het draagvlak en de verschillende mogelijkheden voor de invulling daarvan. Tevens zijn relevante aspecten voor de implementatie geïdentificeerd.
Bevindingen
Het onderzoek concludeert dat er onder de geïnterviewde partijen breed draagvlak bestaat voor het instellen van een industrie-breed meldpunt voor onveilige situaties in de chemieketen. Als uitgangspunt geldt dat meldingen worden gedaan bij het bedrijf waar de onveilige situatie zich voordoet. Indien er echter bij de potentiële melder een aarzeling bestaat om de melding bij het bedrijf zelf te doen, staat de mogelijkheid van melding bij het industrie-breed meldpunt open. Die melding wordt vervolgens behandeld door een ‘veiligheidscollege’ van onafhankelijke experts. Dit college is gericht op het wegnemen van de onveilige situatie en het voorkomen van het ontstaan daarvan in de toekomst. Zo wordt de (petro)chemische industrie in staat gesteld om dankzij onderlinge betrokkenheid de risico’s beter te beheersen. Het veiligheidscollege is dus niet gericht op het straffen van het bedrijf in kwestie.
In het onderzoek zijn meerdere scenario’s uitgewerkt waarbij de verschillen tussen die scenario’s zien op degenen die kunnen melden, de bedrijven waarover een melding kan worden gedaan en de inhoud van de melding. Uit het onderzoek volgt het advies om het industrie-brede meldpunt open te stellen voor meldingen van ketenpartners (contractors, leveranciers, afnemers), werknemers en bezoekers. Het kan gaan om onveilige situaties bij alle bedrijven uit de (petro)chemische keten. De onveilige situatie hoeft dus niet uitsluitend bij een Brzo-bedrijf plaats te vinden. Er kunnen meldingen worden gedaan over schendingen van regelgeving en over misstanden op het gebied van veiligheid, milieu en gezondheid. Zo kan het industrie-brede meldpunt als vangnet fungeren voor meldingen die niet intern worden gemeld. Dit scenario sluit het beste aan op de huidige praktijk, omdat er in de (petro)chemische industrie al veel ervaring is met meldingen over veiligheid, milieu en gezondheid.
Vervolg
Als vervolg op dit onderzoek zal het VHCP binnen de Stichting Veiligheid Voorop het gesprek aangaan met de andere branches en de regionale veiligheidsnetwerken. Tevens zal het VHCP de bevindingen bespreken met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Daarna kan worden besloten of de volgende stap wordt gezet richting implementatie en lancering van een industrie-breed meldpunt met veiligheidscollege. Het rapport leest u hier.